Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica

Wprowadzenie
Tematyka artykułów zamieszczonych w X tomie Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica nawiązuje do nurtów badawczych w geografii turyzmu, geografii społeczno-ekonomicznej i dydaktyce geografii. W szczególności, zagadnienia badawcze poruszane w niniejszym tomie dotyczą m.in. przestrzeni turystycznej, funkcjonowania ośrodków narciarskich i stanu ich infrastruktury, procesów
suburbanizacji, zmian modelu rodziny, zróżnicowania przestępczości w miastach, ruchu pielgrzymkowego, zagadnień przedsiębiorczości oraz motywów wyborów nauczycielskich studiów geograficznych. Zakres przestrzenny tematyki artykułów jest zróżnicowany i dotyczy zarówno obszarów Polski południowo-wschodniej (aglomeracja rzeszowska, pogranicze polsko-ukraińskie), jak i innych części kraju (Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, Pomorza Zachodniego, województwa łódzkiego) czy zagranicy (miasto Isparta w Turcji).

Kadir Temurçin i Michael Gameli Dziwornu dokonali analizy przestrzennego zróżnicowania natężenia przestępczości z wykorzystaniem wskaźnika lokalizacji ilorazu przestępczości (Location Quotient of Crime (LQC)). Agnieszka Łuków podjęła próbę analizy rozwoju procesu suburbanizacji ekonomicznej i funkcjonowania miasta Rzeszowa oraz jego otoczenia – aglomeracji rzeszowskiej. Badania Anny Janiszewskiej wykazały, że województwo łódzkie wyróżnia się spośród innych regionów Polski intensywnością przebiegu wielu procesów demograficznych (np. depopulacji i starzenia się ludności). Autorka wskazała obszary (o wysokim poziomie urbanizacji) najbardziej zagrożone niekorzystnymi przemianami procesów kształtowania się i rozpadu rodzin.

W artykule Leszka Butowskiego przedstawiona została oryginalna metoda badawcza z wykorzystaniem zmodyfikowanej skali Likerta, przy pomocy której możliwa jest empiryczna weryfikacja modelu przestrzeni turystycznej – będącego w istocie modelem turystyki zrównoważonej. Jego nowatorski charakter polega na tym, że próbuje się w nim połączyć wszystkie elementy składowe przestrzeni turystycznej i na tej podstawie zbudować model teoretyczny ukazujący warunki równowagi lub jej braku na różnego rodzaju obszarach recepcyjnych turystyki. Z kolei artykuł Kamili Ziółkowskiej-Weiss opisuje specyfikę działalności polskich biur podróży w Chicago, które niewątpliwie wpływają na wybierane destynacje turystyczne mieszkańców tego miasta. Małgorzata Bajgier-Kowalska oraz Robert Pyrc podjęli próbę analizy działalności ośrodka narciarskiego Podstolice-SKI, mającego w części zaspokoić zapotrzebowanie na usługi narciarskie mieszkańców aglomeracji krakowskiej, w aspekcie zachodzących zmian klimatycznych. Stacje narciarskie w Krynicy były z kolei przedmiotem badań Sławomira Dorockiego, który dokonał próby określenia preferencji klientów stacji narciarskich oraz wykorzystania infrastruktury
narciarskiej i towarzyszącej.

Symbole religijne na flagach i w herbach nawiązujące do tradycji religijnych danego narodu lub do określonych wartości etyczno-religijnych były przedmiotem badań Jerzego Wrony. Sylwetkę współczesnego pielgrzyma zmierzającego do Santiago de Compostela szlakiem Via de la Plata, próbował określić Rafał Koszek. Natomiast Franciszek Mróz i Oresta Bodrum zajęli się genezą i funkcjonowaniem Lwowskiej Drogi św. Jakuba Via Regia oraz jej znaczeniem w rozwoju pielgrzymek i turystyki religijnej na pograniczu polsko-ukraińskim.

W zakresie badań z geografii ekonomicznej, Joanna Kudełko dokonała analizy przemian strukturalnych centrów wzrostu społeczno-gospodarczego województwa podkarpackiego. Z kolei rozwój przedsiębiorczości w najmniejszych miastach regionu łódzkiego był przedmiotem badań Anity Kulawiak. Małgorzata Świątek, natomiast, przedstawiła potencjał hydroenergetyczny Pomorza Zachodniego poprzez wyznaczenie odpływów jednostkowych z określonych zlewni oraz zmienności przepływów na wybranych rzekach badanego obszaru. Kolejne dwa artykuły (Michała Zatorskiego oraz Marioli Tracz i Adama Hibszera) prezentują wyniki badań w zakresie dydaktyki geografii, dotyczące edukacji geograficznej z elementami edukacji antydyskryminacyjnej w szkole waldorfskiej oraz motywów wewnętrznych i zewnętrznych mających wpływ na wybór nauczycielskich studiów geograficznych.

Artykuł Małgorzaty Szelińskiej-Kukulak i Józef Kukulaka prezentuje aktualny stan i wykorzystanie zasobów zabytków techniki transportu w czterech województwach południowo-wschodniej Polski (małopolskim, podkarpackim, lubelskim i świętokrzyskim). Nowe zjawisko w przestrzeni turystycznej Krakowa opisują Magdalena Kubal i Robert Pawlusiński. Są nim tzw. escape rooms (pokoje zagadek), które łączą w sobie rozwiązywanie zagadek umysłowych oraz wykonywanie zadań fizycznych, przy czym celem jest wydostanie się z zamkniętego pokoju. Wpływ warunków ekonomicznych gospodarstw domowych na poziom i jakość życia na przykładzie miejscowości gminy Czchów jest przedmiotem badań Joanny Nowak. Ostatni artykuł tomu prezentuje wyniki badań prowadzonych przez Halinę Pawlak, dotyczących poczucia tożsamości mieszkańców wsi gmin podmiejskich względem swojego miejsca zamieszkania na podstawie gminy Igołomia-Wawrzeńczyce oraz Mogilany. Autorka zwróciła także uwagę na postawy mieszkańców względem ludności napływowej z miast.

Sławomir Kurek